Dit, en andere wetenswaardigheden over kaarsen. En tenslotte nog tips voor veilig branden.

Wie brandde de eerste kaars?

Dat weten we natuurlijk niet precies. Maar we weten wel dat er al in het graf van Toetanchamon een soort kaars gevonden is. Een stuk touw met daaromheen een laag vet. De kaars is daarom al zeker 3300 jaar oud…

In het graf van Toetanchamon zijn al kaarsen gevonden

Kaarsen zoals wij deze kennen zijn eigenlijk uitgevonden door de Etrusken. Dit zeer ontwikkelde volk dat leefde in Italië al voor het Romeinse Rijk, brandde kaarsen gemaakt van een papyrusrol gedrenkt in vet. De Romeinen namen dit gebruik over en verspreidden het idee van de kaars over hun hele Rijk. In de Romeinse taal heet dit een ‘candelae’. De Romeinen ontwikkelden de kaars verder. De Romeinen ontwikkelden vetkaarsen (‘sebacei’) en waskaarsen (‘cerei’). Na de val van het Romeinse Rijk werden waskaarsen vooral gebruikt in de Katholieke Kerk. Een ‘bij’ werd gezien als maagdelijk dier en werd daarom geassocieerd met de Heilige Maagd Maria. Er werden zelfs regels opgesteld voor het percentage bijenwas dat minimaal in een kaars moest zitten voor gebruik in de kerk of het klooster. In de Middeleeuwen gebruikte men kaarsen om huizen te verlichten. Na de Industriële Revolutie werden de kaarsen verder verbeterd: men maakte kaarsen van een gevlochten katoenen lont. Deze lonten verkoolden minder snel dan de oude lonten waardoor kaarsen minder walmden. Het kaarsvet werd beter, het druipen werd minder. In 1830 vond Karl von Reichenbach parafine uit. Dit was veel goedkoper. Kaarsen werden betaalbaar. Mensen gebruikten kaarsen massaal om huizen te verwarmen en te verlichten. Totdat er elektriciteit en gas kwam natuurlijk.

Kaarsen van nu - gezelligheid en rituelen 

Tegenwoordig gebruiken we kaarsen vooral voor gezelligheid en allerlei rituelen. Al wordt het nog steeds als tip genoemd om mee te nemen op wintersport: een waxinelichtje en een aansteker. Mocht je vast zitten in een enorme sneeuwfile, dan kan één waxinelichtje de auto zo verwarmen dat deze vorstvrij blijft. 

We gebruiken kaarsen nog steeds voor het licht, dat wil zeggen, voor gezellig licht, warm licht. Steek maar eens een kaars aan in een volledig donkere kamer. Dan zie je hoeveel licht een enkele vlam kan geven. Geen etentje zonder mooie kaarsen op tafel, geen restaurant of terras zonder een kaars of een bescheiden waxinelichtje. In de Westerse cultuur gebruiken we kaarsen voor een gezellige ambiance, kaarsen hebben een sfeerverhogend effect. Maar we gebruiken kaarsen ook om te herdenken en te eren. Kaarsen zijn een belangrijk onderdeel bij onze rouwverwerking. Ook geven ze houvast op moeilijke of spannende momenten. 

Kaarsen ter herdenking bij het monument op de fusilladeplaats in Vught. 329 witte kaarsen voor alle slachtoffers in de oorlog, één rode kaars voor alle overledenen aan Corona en andere dierbaren. Kerstavond, 24 december 2020.

Kaarsen ter verering van Maria

Ook in andere culturen worden kaarsen gebruikt om te eren en te herdenken. Denk maar aan het Joodse feest Chanoeka, het feest van de lichtjes, waarbij 8 dagen lang elke dag een nieuwe kaars wordt aangestoken totdat alle kaarsen in de kandelaar branden.

Joodse kandelaar

In het Hindoeisme symboliseren kaarsen het licht in de duisternis. Kaarsen blaas je daarom niet uit, zeker niet op je verjaardag! Daarmee zou je de duisternis over je af roepen.

Hindoeïsme - Licht in de duisternis

Kortom, in elke cultuur hebben kaarsen een symbolische betekenis. Ze hebben altijd iets magisch, iets spiritueels, ze geven licht, warmte, gezelligheid en kracht. Hoe vaak steek jij een kaarsje aan voor iemand die een examen heeft, een moeilijk gesprek moet voeren of zit te wachten op een uitslag van een onderzoek?

Verjaardagstaart met kaarsjes… 1 jaar, 17 jaar of 100 jaar oud!

En natuurlijk hebben kaarsen voor ons vooral ook iets feestelijks. Er gaat geen kinderverjaardag voorbij zonder taart MET kaarsjes. Voor elk jaar een kaars. In één keer uitblazen en je mag een wens doen. Ik weet niet wanneer we dit gaan stoppen, maar laatst hebben we dit voor onze zoon nog gedaan die 17 jaar werd. En het blijft iets magisch. Een speciaal moment. Dat laten ook de hartjes boven de vlammetjes zien.

 IJstaart met 17 kaarsjes voor jarige Jesse, met hartjesvlammetjes  

Trends

Jarenlang hebben kaarsen een soortgelijk uiterlijk gehad. De laatste jaren zien we steeds meer trends. Tot een paar jaar geleden waren het vooral de waxinelichtjes die we in woonkamers zagen. En natuurlijk geurkaarsen in allerlei maten en geuren. Maar de dinerkaarsen zijn bezig met een enorme come-back. Evenals de kandelaars voor de dinerkaarsen. Je hebt ze in allerlei vormen en kleuren. Traditionele waren de dinerkaarsen 24cm lang met een doorsnede van 2,4cm, verkrijgbaar in de kleuren wit, rood en crème. Tegenwoordig zijn kaarsen verkrijgbaar in verschillende lengtematen (bijvoorbeeld 15, 18, 20, 30cm), verschillende doorsnedes (2.4, 2.6, 3.0, 3.2cm) en in allerlei vrolijke hippe kleuren. En de vorm varieert ook steeds meer. Er zijn allerlei fantasie figuren verkrijgbaar en de nieuwste trends zijn de gedraaide kaarsen.   

DIY kaarsen – 3 creatieve manieren

Als je tijd en zin hebt kun je je verdiepen in het zelf maken van kaarsen. Er zijn verschillende manieren om leuke do-it-yourself kaarsen te maken.

Kaarsen maken van restjes kaarsvet – duurzame tip!

Vroeger maakten we zelf kaarsen van restjes kaarsvet. Deze smelt je au bain-marie, je doopt er een kaarsenlont in, laat dit opdrogen en herhaalt dit kunstje. Totdat je de gewenste dikte hebt bereikt. Niet alleen leuk, ook nog eens duurzaam, want je gebruikt ook de laatste restjes kaarsvet. Ze hebben natuurlijk niet een perfecte vorm. Daarom noemen wij ze ‘ambachtelijk’.

Confetti-kaarsen

Een nieuwe trend zijn de zogenaamde confetti-kaarsen, oftewel kaarsen met stipjes. Je maakt deze als volgt. Neem witte kaarsen, of een andere lichte kleur. Deze kaarsen ga je versieren. Je verzamelt vervolgens een aantal gekleurde kaarsen, kleuren die mooi bij elkaar passen. Deze steek je aan en je laat het kaarsvet smelten. Daarna druppel je dit kaarsvet voorzichtig op de witte kaars. Je herhaalt dit met verschillende kleuren. Tenslotte koel je de kaars in een bak met koud water. Vrolijke kaarsen zijn het resultaat! Leuke activiteit op een zondag of voor een kaarsen-maak-kinderfeestje.

Gedraaide kaarsen

De nieuwste trend op kaarsengebied zijn de zogenaamde gedraaide kaarsen, twisted candles. Je kunt deze zelf maken. Dat gaat als volgt. Je doet warm water in een bak, of een maatbeker. Niet te heet. Hierin zet of leg je een paar kaarsen. Je laat ze ongeveer een kwartiertje warm worden. Je kunt controleren of ze warm genoeg zijn door er zachtjes in te knijpen. Als je de kaars kunt ‘kneden’ dan zijn ze warm genoeg. Leg de kaars vervolgens op tafel of het aanrechtblad. Rol erover heen met een deegroller totdat de kaars plat is. Daarna kun je de kaars voorzichtig draaien. Je eigen unieke twisted candle. Leuk voor eigen gebruik, maar zeker ook als persoonlijk cadeau. En heb je nu geen zin om ze zelf te maken? Dan kun je ze ook kant en klaar kopen natuurlijk.

DIY kaarsen… Leuk om te doen, sommigen zeggen dat het rustgevend werkt. En wat is er nu persoonlijker dan een zelfgemaakte kaars als cadeau? Daar druipt de symboliek van af.

Kaarsen, kaarsen en nog eens kaarsen. Wij houden ervan! Ze brengen warmte, licht en liefde, ze geven houvast en een steuntje in de rug voor moeilijke momenten. Maar bovenal werken ze altijd sfeerverhogend en zijn daarom een must-have in ons interieur en exterieur.

Brandende kaarsen, let altijd goed op!

Het branden van kaarsen is heel gezellig maar nooit helemaal zonder gevaar. Daarom moet je altijd goed opletten. Wij geven je graag een paar tips om veilig kaarsen te branden.

• Kaarsen moeten stevig in een kandelaar staan. Als deze een beetje wiebelt, zorg dan voor extra versteviging.
• Een kandelaar moet altijd van niet brandbaar materiaal zijn.
• Kaarsen moeten recht staan, anders druipt het gesmolten kaarsvet eruit en kan de kaars gaan walmen.
• Zorg dat kinderen en huisdieren niet bij de kaars kunnen komen. Niet met grijpgrage handjes of met kwispelende staarten.
• Houdt altijd 10cm afstand tussen kaarsen. Anders verhitten de kaarsen elkaar en kunnen ze daardoor gaan smelten.
• Zet kaarsen nooit op de tocht om te voorkomen dat de kaars gaat druipen of walmen.
• Zet een kaars nooit bij andere warmtebronnen zoals een open haard, een TV, een verwarming, etc.
• Plaats een kaars nooit bij gordijnen, papier, droogbloemen, kerststukjes of andere brandbare materialen.
• Plaats een kaars nooit in de volle zon. Ook hiervan kan de kaars smelten of verkleuren.

Het aansteken en branden van een kaars

• Zorg dat het lont rechtop staat en niet langer is dan ongeveer 1 cm. Knip het desnoods een stukje af.
• Als een kaars walmt, een grote vlam of roet geeft, kun je het lont ook een stukje afknippen.
• Kaarsen met een diameter van 10cm of meer, moeten voor een eerste keer een tijdje blijven branden. Bij voorkeur totdat ongeveer 1 cm van de buitenrand gesmolten is.
• Bolkaarsen en stompkaarsen bij voorkeur niet langer dan 3 tot 4 uur achter elkaar laten branden.
• Verplaats brandende kaarsen nooit.
• Leg geen (afgebrande) lucifers of andere materialen in het kaarsvet. Hierdoor kan een tweede vlam ontstaan en kan zelfs een kandelaar kapot springen.
• Laat brandende kaarsen nooit onbeheerd achter!
• Kaarsen hebben voldoende zuurstof nodig om te kunnen branden. Ook moeten ze hun warmte goed kwijt kunnen. Ben daarom voorzichtig met het branden van kaarsen in windlichten. Als de kaars diep inbrandt, dan kun je een stukje van de rand van de kaars afsnijden.
• Doof een kaars nooit met water. Het veiligste is het om een kaarsendover te gebruiken.

Kaarsen, je kunt er nooit genoeg van krijgen! En als cadeau bovendien zeer geschikt. Het is een symbolisch cadeau. Je geeft namelijk niet zomaar iets. Je geeft warmte, licht en gezelligheid! En kies je voor een luxe kaars, dan geef je ook nog eens een extra mooie uitstraling voor een tafel of een interieur. Kijk voor de mooiste kaarsen en kandelaars maar eens bij B-Living.

Wij wensen jullie veel warmte en gezelligheid!